Rabata bylinowa to niezastąpiony element dekoracyjny skwerów, placów i budynków użyteczności publicznej. Zazwyczaj zakładamy ją na tle żywopłotów, ścian budynków i ogrodzeń oraz jako samodzielny element kompozycji w wydzielonym miejscu chodnika czy trawnika.

Dobór i aranżacja roślin
Prawidłowo zaprojektowana rabata, stanowiąca ozdobę przestrzeni publicznej, powinna być dekoracyjna zarówno przez cały sezon wegetacyjny jak i zimą. W tym celu warto ją tak zaplanować, aby znalazły się w niej rośliny atrakcyjne od wczesnej wiosny do późnej jesieni. Ozdobą rabaty podczas okresu zimowego ozdobą będą rośliny zimozielone, oraz inne o dekoracyjnym pokroju czy posiadające ciekawe owoce i kwiatostany zasychające na pędach.
Rabata powinna stanowić harmonijną i zarazem urozmaiconą kompozycję roślin o rożnym wzroście i pokroju. Sam kształt rabaty oraz znajdujących się w ramach niej nasadzeń może być zarówno formalny, geometryczny, jak i tworzyć naturalistyczne skupisko roślin.
Dobierając rośliny zwracajmy uwagę na kolorystykę liści i kwiatów. Możemy stworzyć rabatę utrzymaną w konkretnej tonacji kolorystycznej, lub połączyć kilka kolorów, pamiętając jednak, by nie była zbyt pstrokata. Ciekawy efekt utrzymać można poprzez zastosowanie roślin o zbliżonej do siebie tonacji (np. w odcieniach bieli, różu, fioletów i niebieskości) z zastosowaniem kilku kontrastujących roślinnych akcentów (np. roślin kwitnących na żółto czy pomarańczowo).
Łącząc rośliny kierujmy się nie tylko ich kolorem, ale też formą liści i kwiatów. Niebanalnym zestawieniem są rośliny o strzelistych kwiatostanach, jak pustynnik czy ostróżka połączone z niższymi bylinami czy roślinami o ozdobnych liściach. Te ostatnie jak bergenie, funkie, paprocie, wieloletnie trawy, wypełniają rabatę zielenią przez cały sezon. Wśród nich pięknie prezentują się zanikające po przekwitnięciu rośliny cebulowe. Do gatunków dużo tracących na urodzie po okresie kwitnienia, czy nawet całkiem zanikających, zwłaszcza w suchym środowisku, należą między innymi chabry górskie, orliki, serduszki, omiegi i pełniki. Dobrze o tym pamiętać i sadzić je w sąsiedztwie roślin, które zamaskują powstałe po nich puste miejsca. Do niezastąpionych należą rośliny płożące takie jak jasnota plamista, tojeść rozesłana, dąbrówka.
Planując nasadzenia pamiętajmy, że rośliny nie powinny się wzajemnie zasłaniać. Tak więc z tyłu lub w środku rabaty (jeżeli oglądana jest z każdej strony) powinny znaleźć swoje miejsce gatunki najwyższe, a na obrzeżach najniższe. Ponieważ większość gatunków roślin najlepiej prezentuje się w grupach, dobrze jest tworzyć kompozycje, zależnie od dostępnego miejsca, złożone z kilku do kilkunastu sztuk. Wyjątkiem są rośliny wysokie, takie jak ostróżki, tojady, przegorzany, oraz te o ozdobnym pokroju, które lepiej wyglądają pojedynczo lub sadzone w niewielkich grupach po dwie czy trzy sztuki.

Przygotowanie podłoża
Na wygląd rabaty, oprócz prawidłowej kompozycji, ogromny wpływ ma kondycja zasadzonych roślin. Ponieważ zakłada się ją raz na kilka lat, warto wcześniej dobrze przygotować podłoże poprzez odpowiednie spulchnienie i oczyszczenie z chwastów. Należy zasilić glebę kompostem lub dobrze rozłożonym obornikiem. Tego rodzaju zabiegi wystarczają większości popularnym bylinom. W przypadku, kiedy zdecydujemy się na gatunki rosnące na glebach zasadowych, glebę dodatkowo należy zwapnować, natomiast glebę dla roślin kwaśnolubnych wzbogacić o torf wysoki (kwaśny). Pamiętajmy, by na jednej rabacie sadzić rośliny o podobnych upodobaniach rozwojowych.
Cechą wspólną wybranych roślin powinny być nie tylko zbliżone wymagania glebowe, ale też świetlne i wilgotnościowe. Dobierając rośliny bierzmy pod uwagę warunki w jakich będą rosły. Nie sadźmy bylin cieniolubnych na stanowiskach w pełni nasłonecznionych, a tych wymagających słońca w cieniu. Źle dobrane warunki są później przyczyną słabego rozwoju roślin, braku kwitnienia, nie wybarwiania liści i różnych chorób.

Sadzenie roślin
Byliny, jako rośliny wieloletnie rozrastają się z każdym rokiem. Dlatego nie warto ich sadzić zbyt gęsto. Trzeba pogodzić się z faktem, że w pierwszym sezonie po posadzeniu roślin rabata nie prezentuje się najefektowniej. Przerwy pomiędzy sadzonkami dobrze jest wypełnić odkwaszoną, ozdobną korą, która dodatkowo dłużej utrzymuje wilgoć w podłożu.

Architekt krajobrazu Karolina Ostrowska

Rys. Przykład rabaty utrzymanej w zbliżonej tonacji kolorystycznej.