Do naszej redakcji zwrócili się mieszkańcy sołectwa B. w gminie G. z prośbą o poradę jak zapobiec dokonanej w grudniu 2015 r. zmianie przez radę gminy przedsięwzięcia, które pierwotnie, tj. we wrześniu 2015 r., zostało uchwalone we wniosku przez zebranie wiejskie sołectwa B. We wniosku zebranie wiejskie wskazało do realizacji w roku budżetowym 2016 z kwoty przypadającej sołectwu z puli funduszu sołeckiego przedsięwzięcie na kwotę 19 tys. zatytułowane „Odnowienie pomnika historycznego”. – Pomnik znajduje się na działce gminnej, jego stan techniczny wymaga remontu, a jego otoczenie zagospodarowania. Przedsięwzięcie zostało uzgodnione i uchwalone na zebraniu wiejskim w miesiącu wrześniu 2015 r. i złożone w ustawowym terminie burmistrzowi. Burmistrz w przysługującym mu terminie nie stwierdził nieprawidłowości wniosku – napisali do redakcji mieszkańcy. Niestety, po kilku miesiącach na wniosek jednego z radnych, który wpłynął do rady w grudniu 2015 r., rada gminy podjęła uchwałę o odstąpieniu od sfinansowania przewidzianego w projekcie budżetu na rok 2016 przedsięwzięcia i 19 tys. zł przeznaczyła na inne zadanie. Mieszkańcy się z tym nie zgadzają, wielu jest wręcz oburzonych takim postępowaniem i pytają co w tej sytuacji mogą zrobić? 

Od redakcji: Z ustaleń naszej redakcji wynika, że wniosek zebrania wiejskiego waszego sołectwa został uchwalony w trybie art. 5 ust. 1–3 ustawy o funduszu sołeckim przez prawomocne zebranie wiejskie i w ustawowym terminie. Szacunek kosztów mieści się w kwocie przypadającej waszemu sołectwu z puli funduszu sołeckiego zarezerwowanej w budżecie gminy. Pomnik znajduje się ponadto na terenie gminnym, co oznacza, że bezsprzecznie jego renowacja będzie zadaniem własnym gminy obejmującym sprawy z zakresu gospodarki nieruchomościami gminnymi i z zakresu kultury. Oznacza to, że wskazane we wniosku uchwalonym przez wasze zebranie wiejskie owo przedsięwzięcie jest prawidłowe. Uchwała rady gminy o zmianie przedsięwzięcia wskazanego we wniosku waszego zebrania wiejskiego narusza art. 5 ust. 1–3 ustawy z dnia 21 lutego 2014 r. o funduszu sołeckim (Dz. U. z 2014 poz. 301). Odbiera bowiem bezpodstawnie kompetencję zebrania wiejskiego do wskazania przedsięwzięć do realizacji z kwoty przysługującej sołectwu z puli funduszu sołeckiego zarezerwowanej w budżecie gminy. Ustawa ww. przepisami zastrzega tę kompetencję tylko dla organu stanowiącego sołectwa, a więc dla zebrania wiejskiego. Oznacza to, że nie jest to kompetencja przewidziana dla rady gminy, czy wójta. Jeśli rada gminy zdecydowała w przeszłości w formie uchwały, że wyraża zgodę na wyodrębnienie w budżecie gminy środków funduszu sołeckiego, to oznacza, że wyraziła zgodę na to, aby w waszej gminie funkcjonował fundusz sołecki w oparciu o przepisy ustawy o funduszu sołeckim i musi sama respektować te przepisy. Tymczasem podejmując na wniosek radnego uchwałę o wykreśleniu z projektu budżetu realizacji owego przedsięwzięcia, które wasze zebranie wskazało do realizacji ze środków funduszu sołeckiego – rada gminy bez podstawy prawnej przejęła kompetencje przewidziane tylko dla zebrania wiejskiego w art. 5 ust. 1–3 ustawy z dnia 21 lutego 2014 r. o funduszu sołeckim. Co prawda kompetencją rady gminy jest uchwalanie budżetu gminy, ale to nie daje jej prawa do łamania przepisów ustawowych o funduszu sołeckim. 

W tej sytuacji możecie podjąć starania formalne o to, aby nadzór prawny nad prawem stanowionym przez gminę czyli wojewoda i RIO uchylili ową uchwalę i nakazali radzie gminy uchwalenie wprowadzenia do budżetu gminy usuniętego przez nią z projektu budżetu przedsięwzięcia. 

Aby jednak mieć szansę na skuteczność, sołtys powinien zostać upoważniony przez mieszkańców sołectwa uchwałą prawomocnego zebrania wiejskiego do reprezentowania ich w tej sprawie. Wyposażony w ową uchwałę (wraz z podpisaną listą obecności z numerami PESEL i adresami mieszkańców uczestniczących w zebraniu) może następnie złożyć do wojewody wniosek o wstrzymanie opublikowania w Wojewódzkim Dzienniku Urzędowym uchwały budżetowej na rok 2016 rady gminy. We wniosku powinien zwrócić się też o uchylenie tej uchwały w części dotyczącej przedsięwzięcia wskazanego we wniosku waszego zebrania wiejskiego z września ub.r. i nakazanie radzie gminy wprowadzenia do budżetu gminy na rok 2016 przedsięwzięcia takiego, jakie wy wskazaliście we wniosku waszego sołectwa złożonym burmistrzowi we wrześniu 2015 r. We wniosku do wojewody należy wskazać, że rada gminy nie ma kompetencji do uchwalania przedsięwzięć do realizacji z puli funduszu sołeckiego, bo jest to wyłączna kompetencja zebrania wiejskiego danego sołectwa. Ponadto radny nie ma ustawowej kompetencji do wnioskowania do rady gminy o zmianę prawidłowego i prawidłowo uchwalonego oraz nie odrzuconego przez burmistrza wniosku zebrania wiejskiego. Ustawa o funduszu sołeckim nie przewiduje bowiem dla radnego takiej kompetencji (radnego, który na dodatek nie jest mieszkańcem waszego sołectwa). A rada gminy nie ma kompetencji do zamiany takiego przedsięwzięcia na inne .

Pismo o podobnej treści sołtys może też złożyć do RIO. Do obu wniosków powinien dołączyć następujące dokumenty: 

• uchwałę rady gminy z 2014 r. o zgodzie na wyodrębnienie w budżecie gminy na 2015 r. środków funduszu sołeckiego, 

• wniosek zebrania wiejskiego waszego sołectwa o uchwaleniu przedsięwzięć na rok budżetowy 2016 do realizacji z puli f.s. wraz ze statutem sołectwa, listą obecności, protokołem z zebrania, uchwałą o uchwaleniu wniosku,

• wniosek radnego o zmianę wskazanego przez was przedsięwzięcia,

• uchwałę rady gminy o zmianie przedsięwzięcia,

• protokół z sesji rady gminy, na której dokonano zmiany, 

• uchwałę zebrania wiejskiego sołectwa o upoważnieniu sołtysa do reprezentowania mieszkańców sołectwa w ww. sprawie wraz z podpisaną imienną listą obecności, numerami PESEL i adresami mieszkańców uczestniczących w zebraniu.

opr. Joanna Iwanicka